জিংক কি ক'ত আৰু কিয় বিখ্যাত?—ডা: ভূপেন শইকীয়া

==

(লিখকৰ টোকা: শিৰোনামটো পাঠকৰ অলপ আচহুৱা যেন লাগিব পাৰে; কিন্তু জিংকৰ বিষয়ে প্ৰতিটো কথাই খৰচি মাৰি আলোচনা কৰাটো অতিকৈ দৰকাৰী ৷ আশা কৰোঁ মোৰ এই আলোচনাটো পঢ়ি পাঠকসকলে জিংকৰ উপযোগিতা আৰু তাৰ অভাৱত হ’ব পৰা বিপদসমূহৰ বিষয়ে অৱগত হৈ স্বাস্থ্য সচেতনতা অৱলম্বন কৰিব পাৰিব৷ লগতে বিনম্ৰভাবে জনাও যে আপোনালোকে জিংকৰ সেৱন ডাক্তৰৰ পৰামৰ্শ অনুসৰিহে উচিত মাত্ৰাত কৰে যেন৷)

জিংক কি? আইৰণ, কেলচিয়াম আৰু ক’পাৰৰ দৰে জিংক আমাৰ শৰীৰৰ বাবে এক অত্যন্ত লাগতিয়াল খনিজ৷ জিংক মানৱ শৰীৰৰ প্ৰতিটো কোষতেই থাকে৷ প্ৰাপ্তবয়স্ক পুৰুষ আৰু মহিলা উভয়ৰে তেজৰ চেৰামত থকা জিংকৰ পৰিমাণ হ’ল ০.৬৬ ৰ পৰা ১.১ মাইক্ৰগ্ৰাম %, আকৌ ১০বছৰৰ তলৰ শিশুৰ চেৰামত থকা জিংকৰ পৰিমাণ হ’ল ০.৬০ ৰ পৰা ১.২মাইক্ৰগ্ৰাম %৷ জিংক আমাৰ শৰীৰত উৎপাদন নহয়৷ বাহিৰৰ খাদ্য বা আন স্ৰোতৰ (যেনে ঔষধি)পৰা জিংক শৰীৰে আহৰণ কৰিব লাগে৷

আমাৰ শৰীৰক দৈনিক কিমান পৰিমাণৰ জিংকৰ প্ৰয়োজন হয়?
এগৰাকী মহিলাক স্বাভাৱিক অৱস্থাত ৮ মিলিগ্ৰাম জিংকৰ প্ৰয়োজন হয়৷ গৰ্ভাৱস্থাত আৰু স্তনপান কৰোৱা অৱস্থাত বেচিকৈ জিংকৰ প্ৰয়োজন হয়৷ এজন পুৰুষক দৈনিক ১১ মিলিগ্ৰাম জিংকৰ প্ৰয়োজন হয়৷ বৃদ্ধাৱস্থাত Absorption কম হয় বাবে কিছু অধিক পৰিমাণত জিংক বাহিৰৰ পৰা ঔষধৰ ৰূপত যোগান ধৰিবলগীয়া হয়৷

জিংক কি কি খাদ্যত পোৱা যায়?
নিৰামিষৰ তুলনাত আমিষ খাদ্যত জিংক বেচিকৈ থাকে৷ সতৰ্ক নহলে সম্পূৰ্ণ নিৰামিষভোজী লোক জিংকৰ অভাৱত ভোগাৰ সম্ভাৱনা থাকে৷ এনে লোকক জিংক থকা দৰব খাবলৈ দিবলগীয়া হয়৷
জিংক থকা আমিষ খাদ্য হ’ল- সাগৰীয় মাছ (যেনে চালমন আৰু চাৰডিন মাছ) বা চি-ফুড যেনে অইষ্টাৰ, কেকোৰা ইত্যাদি৷ ৰঙা মাংস আৰু কণী৷
জিংক থকা নিৰামিষ খাদ্য হ’ল- গাখীৰ আৰু ডেইৰী প্ৰডাক্ট, ফলমূল আৰু শাক পাচলিৰ উদাহৰণ হ’ল- আভাকাডো, ডালিম, আনাৰস, তৰমুজ, আহোম বগৰি, নানা বিধ বেৰী আৰু পালেং, নহৰু, বিন৷ শুকান ফলৰ ভিতৰত কাজুত জিংক বুজন পৰিমাণত থাকে৷ বাদাম, আখৰোট, আলসী গুটি, তিল, ৰঙা লাউৰ গুটিত জিংক থাকে৷

শৰীৰত জিংকৰ প্ৰয়োজনীয়তা কি?
· শৰীৰৰ সুৰক্ষা প্ৰণালী (ইমিউনিটি) বাহাল ৰাখিবলৈ
· ডি এন এ নিৰ্মাণৰ বাবে
· শৰীৰৰ মেটাবলিজম চলাই যাবলৈ৷
· শৰীৰৰ বিভিন্ন এনজাইমৰ ক্ৰিয়াকলাপ চলাই যাবলৈ৷
· শৰীৰৰ প্ৰটিন আৰু ক’লাজেন টিছু নিৰ্মাণৰ বাবে৷
· শৰীৰৰ মস্তিষ্কৰ সক্ৰিয়তা বঢ়াবলৈ৷
· বিশ্বৰ প্ৰায় ১০শতাংশ লোক শালমনৰ (acne) সমস্যাত ভোগে৷ জিংক খালে আৰু লগালে শালমন আৰোগ্য হয়৷
· জিংকৰ দ্বাৰা চকুৰ দৃষ্টিশক্তিৰ উন্নতি হয়৷ জিংকৰ অভাৱত কুকুৰীকণা আৰু Macular degeneration হ’ব পাৰে৷
· ছাল আৰু চুলিৰ সুৰক্ষাৰ বাবে জিংক অপৰিসাৰ্য৷
· জিংকে Inflammation কমাই ফুলা অংশ সোণকালে জামৰাত আৰু শুকোৱাত সহায় কৰে৷
· জিংকৰ অভাৱত প্ৰজনন শক্তি হ্ৰাস হয়৷
· জিংকৰ অভাৱত শৰীৰৰ বিকাশ বাধাপ্ৰাপ্ত হয়৷

জিংকৰ অভাৱত কি কি হব পাৰে? এক সমীক্ষামতে বিশ্বৰ ২৫শতাংশ লোক জিংকৰ অভাৱত নানাবিধ অসুখত ভুগি থকা বুলি জনা যায়৷

• ঘা শুকোৱাত পলম হোৱা৷
• মূৰৰ চুলি বৰকৈ সৰা৷
• সঘনাই নানান সংক্ৰমণ হোৱা৷
• নাকৰ ঘ্ৰাণশক্তি লোপপোৱা৷
• খাদ্যত স্বাদ নোপোৱা৷
• সঘনাই ডায়েৰিয়া হোৱা৷
• মুখত বাৰে বাৰে ঘা হোৱা৷
  কি কি কাৰণত শৰীৰত জিংকৰ অভাৱে দেখা দিব পাৰে?
  *উপযুক্ত খাদ্যৰ অভাৱ৷
• অতিমাত্ৰা মদ্যপান৷
  *পাক প্ৰণালীৰ অপাৰেচন৷
  *বাৰ্ধক্যজনিত৷
• কিডনি আৰু লিভাৰৰ ৰোগ থাকিলে৷

অতিমাত্ৰা জিংকৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া কি হ’ব পাৰে?
ডায়েৰিয়া, মূৰৰ বিষ, বমি, ওকালি, আভোক, উপকাৰী ক’লেষ্টেৰল (HDL) নিৰ্মাণত বাধাপ্ৰাপ্ত হোৱা, ক’পাৰ Absorption বাধাপ্ৰাপ্ত হোৱা৷ ইয়াৰে অন্তিম দুটা পাৰ্শ্বক্ৰিয়া বেচ চিন্তাজনক৷ সেয়ে সকলোকে অনুৰোধ শৰীৰৰ ইমিউনিটি বঢ়োৱাৰ বাবে চিকিৎসকৰ লগত আলোচনা নকৰাকৈ জধেমধে ফাৰ্মাচীৰ পৰা দৰব ক্ৰয় কৰি নিজক বিপদৰ মুখলৈ ঠেলি নিদিয়ে যেন৷
মোখনিত জিংকৰ ওপৰত কৰা কেইটিমান প্ৰয়োগৰ প্ৰকাশিত বিৱৰণ পাঠকৰ জ্ঞানাৰ্থে দাঙি ধৰিলোঁ৷

• ৬০জন ডায়েবেটিক ভৰিৰ ঘাঁ থকা ৰোগীক দিনে ২০০ মিলিগ্ৰাম জিংক দিয়াত ১২সপ্তাহত ঘাঁ শুকায়৷
• বৃদ্ধ লোকক ৮০ মিলিগ্ৰাম জিংক দৈনিক নিয়মীয়াকৈ দিয়াত দৃষ্টিশক্তিৰ বেচ উন্নতি দেখা গ’ল৷ আকৌ তেনে বয়সীয়াল লোকক দৈনিক ৪৫ মিলিগ্ৰাম জিংক সেৱন কৰোৱাত সংক্ৰমণ ৬০ শতাংশ হ্ৰাস পোৱা দেখা গ’ল৷
• কমেও সাতটা প্ৰতিষ্ঠানত কৰা অধ্যয়নত দেখা গ’ল যে নিতৌ ৮০ মিলিগ্ৰাম জিংক সেৱন কৰিলে চৰ্দি-পানী লগাৰ পৰিমাণ ৩০ শতাংশ হ্ৰাস পায়৷

ডা: ভূপেন শইকীয়া
যোগাযোগ ইমেইল – [email protected]
ৱাটচএপ – 94350 48055
গুৱাহাটীৰ পৰা, তাৰিখ ২০-০৯-২০২০