শিয়ালৰ মাত : কিছু ব্যক্তিগত অনুভৱ (গীতিকা বৰা)

পৰীক্ষাৰ বহী চোৱা আৰু ৰিজাল্টৰ কামৰ ব্যস্ততাৰ বাবে  এইকেইদিন ৰাতি অলপ পলমকৈ শোৱা হৈছে । সেইদৰে পৰহি ৰাতি ১২ বাজি ১০মিনিট যোৱাত শুবলৈ বুলি বিচনাত পৰিছোঁহে মাত্ৰ , হঠাৎ দূৰৰ ধাননি পথাৰত শিয়ালৰ মাত শুনিবলৈ পালোঁ । চক্ খাই উঠি বহিলোঁ মই, “সঁচাকৈয়ে নে? এয়া সপোন নেকি ? সপোন দেখিবলৈ মইতো টোপনি যোৱাই নাই ।” সঁচাই হয় , তিনি-চাৰিটামান শিয়ালে একেলগে মাতিছে । মুহূৰ্ততে মোৰ মনত হেৰোৱা বস্তু ঘুৰাই পোৱাৰ দৰে আনন্দ এটাই দোলা দিলেহি আৰু নিজৰ অজানিতেই এটি আশাভৰা মিচিকি হাঁহিয়ে দুওঁঠত ঢৌ খেলি গ’ল — তাৰমানে এতিয়াও ইয়াত শিয়াল শেষ হৈ যোৱা নাই । হিচাপ কৰি চালোঁ , কিমান দিনৰ পিছত আজি আকৌ শিয়ালৰ মাত শুনিছোঁ – চাৰি বছৰ পাঁচ মাহ ।
শৈশৱৰেপৰাই শিয়ালৰ প্ৰতি মোৰ মনত আছিল অপাৰ কৌতুহল, লগতে এটা অহেতুক ভীতি । সাধুকথাৰ ধূৰ্ত, টেঙৰ শিয়ালটোৱে মোৰ সপোনতো অহা-যোৱা কৰিছিল । সেইসময়ত সদায় গধুলি, মাজ ৰাতি আৰু পুৱতি নিশা আমাৰ পিছফালৰ বাঁহনিবাৰী আৰু পথাৰত এজাক শিয়ালে মাতিছিল । সন্ধ্যা শিয়ালৰ মাত শুনিলেই মই পঢ়া টেবুলৰ পৰা উঠি একেলৰে গৈ মাৰ কাষ পাইছিলোঁগৈ , কঁপা কঁপা মাতেৰে কৈছিলোঁ ,”মা , শিয়ালে মাতিছে ।” ভাইটিহঁতে জোকাইছিল মোক । দেউতাই আমাক শিয়ালে কেনেকৈ মাতে মাতি শুনাইছিল,” কে কে হোৱা , ৰাজা হোৱা , ৰাজা হোৱা ।” হাঁহিত উটি গৈছিলোঁ আমি । দেউতাই আমাক শিয়ালৰ বিষয়ে বহু কথাই কৈছিল , শিয়াল যে গাঁতত থাকে , তাতে চাৰি-পাঁচটামান পোৱালি দিয়ে । দেউতাহঁত সৰু থাকোঁতে তেওঁৰ লগৰ ধুৰন্ধৰ ল’ৰা কেইটামানে শিয়ালৰ গাঁতত জুই দি পোৱালি উলিয়াই অনাৰ কথাও কৈছিল । আমাৰ চকু সেমেকি উঠিছিল সেইদিনা ।
শিয়ালৰ মাতৰ লগত সদা-পৰিচিত আছিলোঁ যদিও বহু ডাঙৰলৈকে মই ছবিৰ বাহিৰে বাস্তৱত শিয়াল দেখা নাছিলোঁ । ষষ্ঠ নে সপ্তম মানত পঢ়ি থাকোঁতে এবাৰ আঘোণমহীয়া গধুলি পথাৰেদি দৌৰি যোৱা এটা শিয়াল দেখিছিলোঁ । এবাৰ আমি পুহিবলৈ অনা এটা মৰমলগা , নোদোকা কুকুৰ পোৱালি ৰাতি শিয়ালে ধৰি নি পিছফালৰ বাঁহনিত মাৰি পেলাই থৈ গৈছিল । সেই ঘটনাই  শিয়ালৰ প্ৰতি মোৰ অন্তৰত  কেইদিনমানৰ বাবে ক্ৰোধো  ওপজাইছিল ।
তাৰ কেইবাবছৰো পিছত মই একেবাৰে ওচৰৰপৰা এটা শিয়াল দেখিছিলোঁ । এটা মৰা শিয়াল আমাৰ পিছফালে পৰি আছিল । কেনেকৈ মৰিল কোনেও জনা নাছিল । সেইদিনা হেঁপাহ পলুৱাই চাইছিলোঁ শিয়ালটো ।
তাৰ পাছত কেইবছৰমান পাৰ হৈ গ’ল। পঢ়া-শুনাৰ বাবে ঘৰৰপৰা আঁতৰি থাকিলোঁ ।শিয়ালৰ কথাও মনৰ তলিত গোট মাৰি পৰি ৰ’ল । কিন্তু আজি পাঁচ-ছয়বছৰ ধৰি যেতিয়া আমাৰ পথাৰবোৰত  এজাক কুকুৰৰ উপদ্ৰৱৰ বাবে মানুহে গৰু , ছাগলী এৰাল দিব নোৱাৰা হ’ল , সৰু সৰু গৰু পোৱালি, ছাগলী কুকুৰে মাৰি মাৰি খাবলৈ ধৰিলে , তেতিয়াহে শিয়ালৰ স্মৃতি মনত পুনৰ উজ্জ্বীৱিত হৈ উঠিল । কুকুৰৰ উত্পাত বেছি হোৱাৰ পৰাই দেউতাই কৈ থাকে, “আগতে শিয়ালবোৰ আছিল , কুকুৰৰ পোৱালিবোৰ ধৰি ধৰি মাৰিছিল । গতিকে কুকুৰৰ সংখ্যাও সীমিত আছিল । এতিয়া শিয়ালেই নাই , কুকুৰৰ যিমান পোৱালি হয় , সকলোবোৰ জীয়াই থাকে । গৰাকীবিহীন কুকুৰবোৰৰ খাদ্যৰ নাটনি হৈছে  , ফলস্বৰূপে গৰুপোৱালি বা ছাগলী ধৰিবলৈ লৈছে ।” মই তেতিয়া কৈছিলোঁ ,”কিন্তু শিয়ালেও গৰুপোৱালি, ছাগলী এইবোৰ ধৰে ।”দেউতাই বুজাই দিছিল মোক ,” যদিও  শিয়ালে আগতে দুই-এটা গৰুপোৱালি মাৰিছিল , সেয়া নিজানত অকলে পালেহে । কিন্তু এতিয়াৰ কুকুৰবোৰে দিনদুপৰতে মুকলি পথাৰতে যেনেকৈ ছাগলী ধৰি খায় , শিয়ালে সেই সাহ নকৰে । ”
তেতিয়াহে মোৰ মনলৈ আহিছিল , হয়তো , আজিকালি দেখোন গধুলি শিয়ালে নমতা হ’ল। শিয়ালবোৰ ক’লৈ গ’ল –এইকথা ভাবি মোৰ মনটো গধুৰ হৈ পৰিল । দেউতাৰ লগত আলোচনা কৰি গম পাইছিলোঁ , কুকুৰ বা শিয়ালে মৰা গৰু-ছাগলীৰ মৃতদেহত মানুহে নানাধৰণৰ কীটনাশক দ্ৰব্য মিহলাই থৈ দিয়াৰ ফলত শিয়াল, শগুণ আদি মাংসাহাৰী জীৱৰ মৃত্যু ঘটিছে । ফলত এতিয়া শিয়ালো নাই , শগুণো দেখিবলৈ নোহোৱা হ’ল। তাৰ পিছৰ পৰা শৈশৱৰ সাধুকথাৰ শিয়ালটোলৈ মনত পৰি মোৰ মাজে মাজে দুখ লাগি থকা হ’ল- সৰু হ’লেও , সামান্য হ’লেও এজাতি প্ৰাণীৰ বিলুপ্তিত প্ৰকৃতিত হ’ব পৰা ভাৰসাম্যহীনতাৰ কথা মানুহবোৰে কিয় চিন্তা কৰি নাচায় । আমাৰ ঠাইৰপৰা শিয়াল বিলুপ্ত হ’ল নেকি , আমাৰ ভৱিষ্যত প্ৰজন্মই শিয়ালৰ মাত শুনিবলৈ নাপাব নেকি , প্ৰশ্নবোৰে গুজৰিগুমৰি আছিল মনত ।
আমাৰ অঞ্চলত সাধাৰণতে বানপানী নহয় যদিও ২০১২ চনৰ জুলাই মাহত মথাউৰি ভাগি ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পানী সোমাইছিল । চাৰিওফালে পানী , পথাৰবোৰ সাগৰ সদৃশ, মাজে মাজে মাথোঁ একো একোটা সৰু  টিলা দেখা যায় । বানপানীৰ মাজতে এদিন সন্ধিয়া তেনে এটা টিলাৰপৰাই এটা শিয়ালৰ মাত ভাঁহি আহিল । ক’ৰবাৰপৰা পানীত উটি অহা অকলশৰীয়া শিয়ালটোৱে টিলাটোত আশ্ৰয় লৈছিলহি । তাৰলগত মাতিবলৈ এটাও সংগী নথকা সত্বেও সি অকলেই যেন তাৰ দায়িত্ব পালন কৰিছিল সেইদিনা । তাৰ মাতটোত যেন বিষাদৰ এটা কৰুণ সুৰ বাজিছিল । মোৰ ডিঙিত কিহবাই সোপা মাৰি ধৰিছিল , তাক যেন গৈ ক’ম,” তই অকলে হ’লেও জীয়াই থাক, তই নিৰ্বংশ নহ’বি ।”
তাৰ প্ৰায় চাৰি বছৰ পাঁচ মাহৰ পিছত পৰহি নিশা তিনি-চাৰিটা শিয়ালৰ মাত শুনি মনটো অতীতলৈ উৰা মাৰিছিল , আশা জাগিছিল মনত , সিহঁত এতিয়াও আছে, সিহঁত শেষ হৈ যোৱা নাই । এই দুদিন ঘৰৰ সকলোকে সুধি আছোঁ, এইকেইদিন শিয়ালে মতা শুনিছে নেকি । কোনেও শুনা নাই । মাত্ৰ মায়ে ক’লে , “পৰহিৰ আগতেও এদিন শুনিছোঁ । মই আকৌ পৰহি ৰাতি তুমি ভয় খাইছা বুলিহে ভাবিছিলোঁ ।” মই লাজ পাই গ’লোঁ,”ইছ্ , আজিকালি মই ভয় নকৰোঁ দিয়া ।”
————————————————

One thought on “শিয়ালৰ মাত : কিছু ব্যক্তিগত অনুভৱ (গীতিকা বৰা)

  • September 27, 2019 at 1:32 am
    Permalink

    শিয়ালৰ হোৱা ,পাওঁকৰা খেদা দিনবোৰ মনত পৰে।বৰ শিহৰণ কাৰী আছিল দিনচেৰেক ।সেপাই হাহঁ ধৰা ,মেছেকা বা জহামাল খেদি ফুৰা।শিয়ালৰ শোৱা নাইকীয়া হৈ গল।।ক’লৈ গল সেই শিয়াল।।খোব ভাল লাগিল পঢ়ি।এটা শব্দ বিচাৰোতে পালো লেখাটো ।

    Reply

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Don`t copy text!